Đặc điểm trầm cảm ở người cao tuổi | Safe and Sound
Trầm cảm ở người cao tuổi về cơ bản có các biểu hiện thể chất, cảm xúc và tâm lý tương tự những đối tượng khác. Tuy nhiên, điều trị trầm cảm ở người cao tuổi đòi hỏi nhiều sự quan tâm và hỗ trợ từ gia đình và người thân.
Vi Nguyễn Duy Minh | Chuyên viên - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS
Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển
1. Đặc điểm trầm cảm ở người cao tuổi
Trầm cảm ở người cao tuổi có những đặc trưng riêng so với các nhóm tuổi khác. Ở người cao tuổi, trầm cảm thường không được nhận diện và chẩn đoán một cách dễ dàng, do nhiều nguyên nhân tự nhiên và tình trạng sức khỏe thay đổi liên quan. Dưới đây là một số đặc điểm quan trọng của trầm cảm ở người cao tuổi:
- Triệu chứng vật lý: Người cao tuổi có thể trải qua triệu chứng vật lý như mệt mỏi, giảm năng lượng, đau đầu, khó ngủ, hay ngủ quá nhiều, hoặc thay đổi thói quen ăn uống.
- Triệu chứng tâm lý và cảm xúc: Dễ cảm thấy buồn rầu, trống rỗng, mất niềm tin và không thể tận hưởng các hoạt động mà trước đây thường yêu thích.
- Mất quan tâm và hứng thú đến nhiều hoạt động, bao gồm việc gặp gỡ bạn bè, tham gia các hoạt động xã hội hoặc du lịch.
- Sự cô đơn và cảm giác bất an: Các vấn đề xã hội, như mất bạn đời, mất bạn bè, hoặc cảm giác cô đơn, có thể làm gia tăng nguy cơ trầm cảm ở người cao tuổi.
- Tăng cảm giác tự ái: Họ thường xuyên cảm thấy không có giá trị, không tự tin và có thể tự đặt ra những suy nghĩ tiêu cực về bản thân.
- Mất trí nhớ và khả năng tập trung: Trầm cảm ở người cao tuổi có thể gây suy giảm khả năng tập trung, mất trí nhớ và khó khăn trong việc ra quyết định.
- Rối loạn giấc ngủ: Người cao tuổi trầm cảm thường gặp khó khăn trong việc ngủ, bao gồm khó thức dậy vào buổi sáng, thức dậy vào ban đêm, hay có giấc ngủ không đủ và không sâu.
Ảnh 1: Triệu chứng trầm cảm ở người cao tuổi dễ bị bỏ qua
Các triệu chứng trên của trầm cảm thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với những thay đổi của tuổi già, đặc biệt các triệu chứng về cảm xúc và tâm lý. Do đó, người thân cần chú ý quan tâm tới người thân để phát hiện các dấu hiệu trầm cảm sớm và có biện pháp xử trí kịp thời.
2. Nguyên nhân trầm cảm ở người cao tuổi
Nguyên nhân của trầm cảm ở người cao tuổi có sự kết hợp giữa yếu tố sinh lý, môi trường xã hội và các yếu tố tâm lý. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
- Thay đổi tâm lý và sinh lý: Các thay đổi sinh lý tự nhiên trong quá trình lão hóa có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng hoá học trong não, gây ra sự suy giảm về nồng độ chất dẫn truyền như serotonin và dopamine, làm tăng nguy cơ trầm cảm. Các hormone trên thường được gọi là hormone hạnh phúc, có tác dụng quan trọng điều hòa cảm xúc, tạo sự hưng phấn và niềm vui.
- Mất mát và cô đơn: Mất mát người thân đặc biệt là bạn đời trong giai đoạn cao tuổi có thể dẫn đến sự cô đơn và tăng nguy cơ trầm cảm.
Ảnh 2: Mất người thân làm tăng nguy cơ trầm cảm
- Các rối loạn tâm lý và bệnh lý liên quan: Các rối loạn tâm lý và bệnh lý liên quan đến tuổi tác như bệnh Alzheimer, Parkinson, hoặc các vấn đề sức khỏe khác có thể gây ra trầm cảm do tác động trực tiếp lên hệ thần kinh hoặc gây khó khăn trong việc thích ứng với cuộc sống hàng ngày.
- Sự gia tăng căng thẳng: Cuộc sống có thể mang đến những thay đổi và thách thức mới cho người cao tuổi, chẳng hạn như mất công việc, vấn đề tài chính, hoặc thay đổi trong vai trò xã hội. Những căng thẳng này có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm.
- Lối sống không lành mạnh: Thiếu hoạt động thể chất, chế độ ăn không cân đối, lạm dụng chất kích thích, và mất giấc ngủ có thể ảnh hưởng xấu đến tâm trạng và sức khỏe tâm thần của người cao tuổi.
3. Điều trị trầm cảm ở người cao tuổi
Người cao tuổi cần được chăm sóc cả về thể chất và tinh thần. Ngay khi dấu hiệu bệnh xuất hiện, người thân nên đưa người cao tuổi đến chuyên gia tâm lý để có hướng xử trí kịp thời.
Điều trị trầm cảm ở người cao tuổi cũng tương tự các đối tượng khác, bao gồm thuốc, liệu pháp tâm lý, thư giãn, luyện tập. Bên cạnh đó, người cao tuổi cần sự hỗ trợ, quản lý từ người thân trong việc thay đổi lối sống và tuân theo phác đồ điều trị của chuyên gia tâm lý.
